آموزش به روش مجازی با تمام ویژگی‌های منحصر به فرد خود، در جریان است اما نباید این موضوع را فراموش کرد که عده‌ای از مشاوران و روانشناسان معتقدند این شیوه، علاوه بر مزایایی که دارد، با معایبی نیز همراه است.
با پدیدار شدن بحران حاصل از کرونا در سراسر جهان و به سبب فاصله گذاری اجتماعی برای کاهش تبعات این بیماری، استفاده از تکنولوژی روز و به کارگیری آموزش مجازی تنها گزینه مورد توجه دولت‌ها قرار گرفت. امروزه در بین مردم کشورهای مختلف دنیا آموزش مجازی یا آموزش از راه دور به رسمیت شناخته شده و این سیستم آموزشی در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله ایران رایج است. این روش جدید آموزشی که به ناچار انتخاب شده، جدای از حفظ سلامت دانشجویان و اساتید و صرفه‌جویی در وقت که به عنوان بعد مثبت آن محسوب می‌شود، کاستی‌ها و نقاط ضعفی نیز دارد که به مرور آشکار شده است.
کاهش تبعیض بین افراد و امکان حضور افراد بیشتر در کلاس از مزایای آموزش مجازی است
آموزش الکترونیکی (LMS) که ترجمه واژه (E-learning) است با نام‌های آموزش الکترونیکی (E-education)، دانشگاه مجازی (Virtual University) یا با نام آموزش مجازی (Virtual Learning) نیز شناخته می‌شود. در عصر حاضر رایانه‌ها و دیگر اشکال تکنولوژی تبدیل به بخش بسیار مهمی از زندگی ما شده‌اند، آن‌ها نه تنها می‌توانند برای سرگرمی استفاده شوند بلکه بخش مهمی از یادگیری و تدریس نیز هستند. یادگیری الکترونیکی مدتی است که روند سیستم آموزشی را تغییر داده است و بخشی از نظام آموزشی فعلی است و امروزه در تمام سیستم‌های آموزشی استفاده می‌شود، گسترده‌تر شده و یک ابزار محبوب برای آموزش محسوب می‌شود.
استفاده از هر تکنولوژی مزایا و معایب مختص به خود را دارد ولی با بررسی دقیق مزایا و معایب این نوع سیستم آموزش، می‌توان گفت به طور کلی از مزایای فراوانی برخوردار است. قطعاً اگر برنامه کاری شلوغی دارید که باعث می‌شود نتوانید در کلاس‌های درس حاضر شوید یا محل زندگیتان از دانشگاه بسیار دور است یا هر دلیل دیگری، ممکن است آموزش آنلاین روش بسیار مناسبی برایتان باشد. دانشگاه‌های مهمی در دنیا وجود دارند که در این راستا شروع به فعالیت و گسترش آموزش با این روش نموده‌اند و این مقوله تبدیل به یک حوزه رو به رشد است.
خمی‌توان فاصله‌گذاری اجتماعی بیشتر، ابتکار عمل بیشتر، امکان دسترسی به محتوا در هر زمان و مکان، عملکرد بهتر،کاهش تبعیض بین افراد و امکان حضور افراد بیشتر در کلاس و جلوگیری از تقلب را از مزایای این نوع آموزش نام برد و نیاز به مدیریت زمان، عدم آشنایی با کارکرد سیستم‌های جدید یا حواس‌پرتی از معایب این نوع از آموزش هستند.
تحقیقات نشان می‌دهد، یادگیری الکترونیکی می‌تواند بیشتر فراگیران را جذب کند. برخی از ابزارها باعث افزایش ۶۰ درصدی حفظ کاربران می‌شود. یادگیری الکترونیک سطح بالاتری از انعطاف پذیری را فراهم می‌کند و مدیریت دوره‌های آموزشی آسان‌تر می‌شود. علاوه‌بر آن، فشار کمتری برای جذب فراگیران بر روی شما وجود دارد، زیرا شما با کمک ابزارها و برنامه‌هایی مانند سیستم وب کنفرانس، ویدئو کنفرانس و… می‌توانید آموزشی لذت بخش‌تر را ارائه دهید. این ابزارها٬ فرصت‌های جدیدی را برای تولید محتوا برای مؤسسات آموزشی فراهم می‌آورد که فراگیران می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند.
در همین خصوص پژوهشگران به سه عامل کلیدی تکنولوژی، استاد و تجربیات دانش‌پژوهان در استفاده از تکنولوژی به عنوان عوامل موثر در روند رو به رشد آموزش الکترونیکی اشاره دارند. البته برخی محققان بر روی میزان تعاملات نیز تاکید دارند. آموزش مجازی فرصت‌های شغلی را برای دانشجویان، افزایش می‌دهد. آمارها نشان داده‌اند که یادگیری الکترونیکی، تاثیر مثبت قابل توجهی را در استخدام افرادی که موفق به کسب مدارک آنلاین شده‌اند، دارد. مطالعات دانشگاه ایلینوی تایید کرده که ۴۴ درصد از فراگیران دوره‌های سامانه آموزش مجازی، ادعا کرده‌اند که وضعیت شغلی بهبود یافته است زیرا یک سال پس از فارغ التحصیلی، شغل تمام وقت پیدا می‌کنند. علاوه‌بر این، ۴۵ درصد افراد اعلام کرده‌اند که به افزایش حقوق رسیده‌اند. استفاده از اساتید خوب و مجرب در این زمینه و تشویق و ترغیب کردن هم زمان از استفاده آموزش آنلاین برای عموم مردم می‌تواند بر افزایش کارایی این سیستم موثر باشد.
تأخیر جامعه‌پذیری دانشجویان یکی از معایب آموزش مجازی است
اگرچه آموزش حضوری یا چهره به چهره به دلیل ریشه‌دار بودن تعامل در کنش‌های روزمره جای خود را همچنان تا مدت‌ها حفظ می‌نماید اما متخصصان باید به دنبال این مسئله باشند که چگونه می‌توانیم آموزش مجازی را به قابلیت‌های آموزش حضوری نزدیک نمایند تا بتوان از ویژگی‌های منحصر به فرد آموزش مجازی که در آموزش حضوری وجود ندارد، نیز بهره برد. آموزش مجازی باید گسترش یافته و ضرورت توسعه آموزش مجازی به دلایل و مزایایی همچون کاهش مصرف سوخت، کاهش حمل و نقل عمومی و خصوصی به دلیل ایجاد هوای پاک، آرامش ماندن در خانه و کاهش استرس‌های روزانه، مقابله و کاهش بحران‌ها، اپیدمی‌ها، وقوع بلایای طبیعی از جمله سیل و زلزله که منجر به قطع ارتباط انسان‌ها با یکدیگر می‌گردد، بر کسی پوشیده نیست. نیاز فزاینده به این سیستم احساس می‌شود. این آموزش فضای جدیدی را برای مربیان و فراگیران، خلق می‌نماید در این فضا از لحاظ جامعه‌شناسی فضای پشت صحنه فرد با فضای روی صحنه فرد درگیر شده و شخص از شرایط و آسایش بیشتری همچون شرایط منزل، بدون وجود ابزارهای کنترلی، نسبت به کلاس‌های حضوری برخوردار است.
آموزش مجازی تا زمانی که به خوبی نهادینه نشود و ابزارهای نظارتی و فنی آن فراهم نگردد، همچنان ضریب نفوذ کمتری از آموزش حضوری خواهد داشت ولی دقیقاً نمی‌توان پیش‌بینی کرد آیا به میزان ضریب نفوذ آموزش حضوری می‌رسد یا نه؛ زیرا عواملی همچون توانایی دسترسی مدام به فایل‌ها و متون درسی برای افراد، کنترل عوامل محیطی مزاحم و بهره بردن افرادی که دچار مشکلات و بیماری هستند از این نوع سیستم آموزش بر ضریب نفوذ آن تاثیر گذار است.
از معایب آموزش مجازی نیز می‌توان به عدم توانایی در رقابت با آموزش حضوری، تأخیر جامعه پذیری افراد در سنین بلوغ به دلیل کاهش فرصت تعامل چهره به چهره با همسالان و معلمان به دلیل عدم وجود زبان بدن و انتقال احساسات، سلطه پذیری رسانه‌ای در آموزش و پرورش و وابستگی به رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نیز مشکلات فنی از جمله سرعت پایین اینترنت و مشکلات اقتصادی و معیشتی افراد برای دست‌یابی به این نوع سیستم آموزشی اشاره کرد.
کلاس‌های مجازی کارایی کلاس‌های فیزیکی را در کشور ندارد
اگرچه در گذشته از دنیای مجازی و معایب آن بیشتر سخن گفته می‌شد و محاسن آن کمتر مد نظر بود اما امروز بدون شک مجبور به استفاده از دنیای مجازی و آموزش مجازی شده‌ایم. قرار گرفتن ناگهانی کشور به دلیل بیماری کرونا در برابر آموزش مجازی چه برای دولت که زیر ساخت‌های لازم را به خوبی فراهم نکرده است، چه برای معلمان یا اساتید که باید محتوای آموزشی را آماده سازند و چه برای دانشجو و خانواده که امکان دارد وسایل و امکانات لازم را نداشته باشند، شوک‌آور بوده است.
به طور کلی ما زیرساخت‌های فنی، فرهنگی و اجتماعی لازم را برای آموزش مجازی در کشور ایجاد نکرده‌ایم. اگر در گذشته کلاس‌های آموزش سواد رسانه‌ای برگزار می‌شد و چگونگی استفاده از رسانه‌ها از جمله اینترنت، تلویزیون و غیره را آموزش می‌دادیم امروز در اجرای آموزش مجازی موفق‌تر عمل می‌کردیم. به دلیل عدم وجود ساختارهای اشاره شده کلاس‌های مجازی کارایی کلاس‌های فیزیکی را در کشور ندارد. فراهم شدن زیر ساخت‌های مناسب، کاهش فیلترینگ‌ها، دسترسی عمومی به وسایل ارتباط جمعی برای همه مردم و آموزش عموم مردم می‌تواند کارایی استفاده از این سیستم آموزشی را افزایش دهد.