همه ذهن طرف را درگیر کنید
کارشناسان معتقدند صدا به تنهایی و تصویر به تنهایی، بخشی از مغز ما را درگیر می‌سازد؛ همینطور متن و ویدئوی بدون صدا. به همین ترتیب اگر اینها در تولید محتوای آموزشی با هم ترکیب شوند، اولاً مغز به مقدار بیشتری با محتوا درگیر می‌شود و ثانیاً امکان حواس‌پرتی کاهش می‌یابد.
به طور خاص کار کنید
آن دسته از محتواهای آموزشی که برای طیف خاصی از یادگیرنده‌ها طراحی شده، می‌تواند پیام را بهتر و با قوت بیشتری در ذهن مخاطب حک کند.
هر چه شما بیشتر بر مخاطبان تمرکز کنید، بهتر است. بنابراین به جای این که یک ویدئوی ده دقیقه‌ای درباره نحوه فروش کالای الف کار کنید، یک ویدئوی کوتاهِ دو دقیقه‌ای که به معرفی قابلیت‌ها و امتیازات کالای الف می‌پردازد، بسازید. این شیوه بهتر جواب می‌دهد.
سریع بروید سر اصل مطلب
امروزه ذائقه کاربران فست‌فودی شده است. آنها نه حوصله تماشای تبلیغاتِ پیش از ویدئو را دارند و نه از مقدمه‌چینی و حاشیه‌سازی خوششان می‌آید.
پس در تولید محتوای آموزشی سریع به سراغ موضوع اصلی بروید و حاشیه‌ها را کنار بزنید. خلاصه حواستان باشد که اصلاً نباید یادگیرنده‌ها را تنگ‌حوصله کنید.
به بازه زمانی دقت دارید؟
گستره توجه (Attention Span) یادگیرنده‌ها را از قلم نیندازید. گستره توجه – که به بازه زمانی توجه هم ترجمه شده – به این صورت تعریف می‌شود: چه مدت فرد می‌تواند ذهن خود را بر روی یک فعالیت مشخص متمرکز کند و حواسش به موضوع دیگری پرت نشود؟ خوب است گستره توجه مخاطبان‌تان را محک بزنید و بر همان اساس ویدئوهای آموزشی را تولید و به آنها عرضه نمایید.
شیوه تحویل هم بسیار مهم است
شاید بتوان گفت مهمتر از طراحی و تولید محتوای آموزشی ، نحوه رساندن آن به سمع و نظر مخاطبان است. شما باید تمام تلاش‌تان را بکنید تا این کار را آسان و آسان‌تر نمایید.
این عبارت را از یاد نبرید: آسان و آسان‌تر.
مسیر یادگیری را از ساده به دشوار ببرید
کار خود را با محتواهای ساده‌تر شروع کنید، سپس به مرور سطح سختی را افزایش دهید تا فراگیران بتوانند دانش و مهارت خود را تمرین کنند. بدین صورت فراگیران می‌توانند دانش خود را با یک سرعت قابل کنترل مدیریت کنند که به آنها اعتماد به نفس می‌دهد و تشویقشان می‌کند.
برای مثال، اولین محتوا ممکن است درک پایه‌ای از موضوع به فراگیران بدهد یا آنها را قادر به یادسپاری اطلاعات کند. بنابراین شامل تعریف و توضیحات و احتمالا مثال‌های ساده به شکل متن یا اینفوگرافی می‌شود.
هر چه پیشتر می‌رود، محتوا نیز بیشتر بر تمرین و کار عملی جهت سنجش آموزه‌های فراگیران تمرکز می‌کند. محتوای عملی مانند آزمون با بازخوردهای خودکار ممکن است به کار گرفته شود.
ابزار نوشتاری خود را انتخاب کنید
ابزار نوشتاری که مورداستفاده قرار می‌دهید، قدرت آن را دارد که دوره آموزشی شما را بسازد یا خراب بکند. به همین خاطر مهم است که ابزار نوشتاری آموزش مجازی مناسبی را انتخاب کنید که ویژگی‌ها و عملکردی که می‌خواهید را ارائه دهد و قابل استفاده باشد. مهارت‌ها و قابلیت‌های تیم آموزش مجازی را برای یافتن بهترین گزینه در نظر بگیرید. به طور ایده‌آل، شما نیاز به ابزار نوشتاری دارید که هم انعطاف‌پذیر باشد و هم استفاده از آن آسان باشد.
اگر متوجه شدید تیم شما تجربه محدودی در برنامه‌نویسی و طراحی گرافیکی دارد، سراغ ابزار نوشتاری ابتدایی‌تر بروید که قالب‌های آماده و کتابخانه گرافیک دارد. اما از سویی دیگر، اگر تیمی از متخصصان حرفه‌ای با مهارت‌ها و استعدادهای زیاد دارید، ابزار نوشتاری انتخاب کنید که قابلیت‌های و ویژگی‌های پیشرفته‌ای ارائه دهد که برای طراحی سناریوهای آموزش مجازی پویا و همه جانبه نیاز دارید.
از زبان مخاطب خود استفاده کنید
محتوا زمانی جذاب است که با زبان مخاطب هدف صحبت کند. این یعنی هم قابل فهم و هم مرتبط با فراگیر باشد. به این خاطر که وقتی فراگیر مجبور باشد یک جمله را مجدد بخواند یا ویدئو را به عقب برگرداند تا متوجه موضوع شود، تمرکز و توجه خود را از دست می‌دهد.
پس مطمئن شوید محتوا در سطح مناسبی قرار دارد و از اصطلاحاتی استفاده می‌کند که فراگیران آن را می‌فهمند. بهتر است اندکی تحقیق در خصوص پیش زمینه مخاطبان انجام دهید. اگر هنوز مطمئن نیستید که مخاطبان شما درک اولیه از موضوع دارند، رویکرد ساده‌تری را پیش بگیرید. اگر فراگیران احساس کنند شما موضوعی را بیان می‌کنید که آنها کاملا می‌دانند، به سادگی از روی آن می‌پرند و سراغ چیز دیگری می‌روند.
منابع و فرم‌های مختلف یادگیری را به کار ببرید
برای ایجاد یک محتوای دوره خوب، باید استایل‌های مختلف را به کار ببرید؛ چرا که فراگیران شما سلایق متنوعی در سبک‌های یادگیری دارند. برخی از آنها دیداری‌اند، برخی دیگر فایل‌های صوتی را ترجیح می‌دهند و برخی دیگر نیز می‌خواهند خودشان در این فرآیند دخیل باشند.
توازن بین عناصر محتوای دیداری، شنیداری و عملی بهترین روش برای جذب افراد به فرآیند یادگیری است و همه افراد را درگیر می‌کند. پس دانش، مهارت و مفاهیم باید از طریق انواع محتوای ویدئویی، گرافیکی، نوشتاری و فعالیت‌هایی چون سناریوهای شاخه‌ای و تکالیف گروهی ارائه گردد.
در بیشتر مواقع هدف آموزشی شما نیاز به یک فرمت خاص محتوایی دارد. مثلا وقتی قرار است به فراگیر لیستی از اطلاعات داده شود، بهتر است محتوای نوشتاری باشد. ممکن است وقتی محتوا را در سه سبک آموزشی ارائه می‌دهید، دچار تکرار شوید، نگران نباشید زیرا این تکرار می‌تواند در به خاطرسپاری و درک بهتر موضوع موثر باشد.
ساده، مختصر و مفید بنویسید
در تولید محتوای آموزشی خوب، هرچه مختصرتر باشد، بهتر است. اما ایجاد محتوای مختصر گاهی سخت‌تر از محتوای بلند است. چرا که محتوای کوتاه باید تمرکز، اختصار و انتخاب دقیق‌تری داشته باشد.
بنابراین یک مرحله مهم در تولید محتوای آموزشی ، تصمیم‌گیری در خصوص آن است که چه چیزی را باید کنار گذاشت. تنها محتوایی باید نگه داشته شود که دقیقا مرتبط با هدف دوره آموزشی است. حتی می‌توانید اصول آموزش خرد را برای ایجاد محتوایی در قطعات کوچک جهت یک تجربه آموزشی سریع و راحت، به کار بگیرید.
یادتان باشد فراگیران مشغله دارند، پس مدت زمانی که برای تکمیل محتوای دروس لازم است را در نظر بگیرید (مانند خواندن متون، تماشای ویدئوها، پاسخ دادن به آزمون‌ها و …). اگر این مدت زمان طوری است که فراگیر را عصبی می‌کند، پس لازم است محتوای خود را کوتاه کنید.
تا جای ممکن همه چیز را ساده نگه دارید. اگر می‌دانید چگونه سناریوها و شبیه‌سازی‌های آموزش مجازی پیشرفته را خلق و اجرا کنید، پس در استفاده از چندرسانه‌ای آزاد هستید. اما لازم نیست خود را متعهد و ملزم به استفاده از چندرسانه‌ای‌ها بکنید.
هرچقدر استفاده از عناصر گرافیکی، فایل‌های صوتی و تصویری را به حداقل برسانید، نه تنها فرآیند طراحی و توسعه شما کمتر استرس‌زا می‌شود، بلکه تمرکز دوره آموزش مجازی را بیشتر بر موارد مهم قرار می‌دهید که مرتبط با موضوع است.
بر متن تمرکز داشته باشید و اطمینان حاصل کنید که اهداف اولیه آموزش را تامین می‌کند. از بلوک‌های متنی طولانی اجتناب کنید و متن را به صورت فهرست نقطه‌ای یا تیترهای بولدشده درآورید تا از ارائه حجم زیاد مطالب خسته‌کننده پرهیز شود.
محتوای شما باید اصیل و باکیفیت باشد
ما در دنیای محتوا زندگی می‌کنیم، با عرضه بی‌نهایت ویدئوها، مقالات و محتوای آنلاین، به همین خاطر می‌توانید به راحتی محتوای مرتبط با دوره آموزشی خود را بردارید و استفاده کنید.
استفاده از محتوای آماده چندان هم بد نیست. می‌تواند کارآمد باشد و گاهی به فراگیران دیدگاه متفاوتی بدهد و مجموعه جذابی از فعالیت‌های آموزشی ارائه کند که آنها را به مشارکت فراخواند. اما اگر دوره آموزشی شما به سرعت در حال رشد است، باید محتوای اصیل تولید کنید.
پس مطمئن شوید حداقل ۵۰ درصد از محتوای دوره آموزش مجازی شما توسط متخصص این حوزه تولید شده است. متن‌هایی بنویسید، اینفوگرافی‌ها و ویدئوهایی تولید کنید که فراگیران شما نتوانند هیچ جای دیگری آن را پیدا کنند.
هیچ کس نمی‌خواهد یک فیلم بدساخت تماشا کند یا کتابی پر از اشتباه مطالعه کند. این درباره محتوای آموزش مجازی نیز صادق است. هر خطایی سبب حواس‌پرتی در یادگیری می‌شود و تجربه یادگیری ناخوشایندی را ایجاد می‌کند.
چه در تهیه یک فیلم، ضبط یک پادکست، ایجاد اینفوگرافی و چه نوشتن متن، همیشه سطحی از کیفیت را رعایت کنید. در محتوای صوتی هیچ صدای پس‌زمینه که ایجاد حواس‌پرتی کند، نباید وجود داشته باشد. متن‌های نوشتاری را همیشه خوب چک کنید. این کار مانع از غلط املایی و اشتباهات دستور زبانی می‌شود.
محتوای فعال تولید کنید
باید توازنی از محتوای فعال و غیرفعال رعایت کنید، بدین صورت فراگیران می‌توانند در فرآیند یادگیری خود فعالانه عمل کنند.
محتوای غیرفعال محتوایی است که به سادگی تنها مصرف می‌شود. گوش کردن به یک پادکست، تماشای یک ویدئو یا خواندن یک متن همگی نمونه‌هایی از محتوای آموزشی غیرفعال است. از سوی دیگر، محتوای فعال محتوایی است که فراگیران را به فکر کردن، حل مساله و تمرین دانش و مهارت‌هایشان وامی‌دارد.
حال چطور محتوای فعال تولید کنیم؟ برای شروع می‌توانید از شبیه‌سازی استفاده کنید. برای مثال، در آموزش خدمات مشتری، تیم خود را درگیر یک نمایش کنید که در آن یک نفر نقش یک مشتری ناراضی را بازی می‌کند و دیگر اعضا باید راه‌حلی برای مشکل او پیدا کنند. می‌توانید از جلسات تبادل نظر و تمرین گروهی استفاده کنید تا اعضای گروه را به تفکر و حل مساله با هم وادارید. یا سناریوهایی که به فراگیران اجازه می‌دهد تا خودشان تصمیم بگیرند، بدین صورت از خروجی می‌آموزند.
وقتی فراگیران را به این اکتشاف، آزمایش و ریسک‌پذیری تشویق می‌کنید، محتوای آموزش مجازی فعال شما منجر به بالا رفتن انگیزه و عملکرد و همکاری قوی‌تر می‌شود.
یکی از انواع محتوا که نقش بسیاری در یادگیری دارد، فیلم است. به دلیل اهمیت این نوع از محتوا، در ادامه بیشتر به استفاده از محتوای ویدئویی در آموزش مجازی می‌پردازیم.